Het Fort / Overzicht
Spanningen
De geschiedenis van het Fort bij Edam begint in het jaar 1913 toen de bouw van het fort gereed kwam. Maar daaraan ging een periode van vele decennia vooraf waarin de Stelling van Amsterdam, op de tekentafels werd gezet en het Nederlandse parlement zijn goedkeuring moest geven.
Dit allemaal tegen de achtergrond van toenemende internationale spanningen.
Zo werd er eind 19e eeuw door Frankrijk en Duitsland steeds meer geruzied, onder andere over het groothertogdom Luxemburg dat na de afsplitsing van België in 1830 nog altijd onder Nederlands beheer stond.
Observatiekoepel op het dak. (Foto: Stichting Fort bij Edam)
Water
In de Nederlandse militaire strategie had het water (rivieren, onderwaterzettingen) altijd een belangrijke verdedigende rol gespeeld. Vaak, maar niet altijd met succes.
De Hollandse Waterlinie bleek voor de Franse invasiemacht in 1795 geen enkel probleem te zijn: het was januari en het ijs was ruimschoots dik genoeg om snel door te kunnen stoten naar Utrecht en Holland.
Stelling van Amsterdam
Er waren ook al veel eerder verdedigingszones rondom Amsterdam aangelegd. Maar alleen ten zuiden, want daar kwam immers altijd(?) de vijand vandaan. Mis. In 1799 landden tot ieders verrassing, en zeker van de Franse bezettingsmacht, de Engelse en Russische geallieerden bij Callantsoog om Nederland te bevrijden. In allerijl moest een noordelijke verdedigingslinie rond Amsterdam worden opgezet.
Techniek
Tegelijkertijd vonden in de 19e eeuw in rap tempo grote verbeteringen plaats van de geschutstechniek.Het bereik van het moderne geschut nam zienderogen toe, terwijl de oude fortificaties absoluut niet bestand bleken te zijn tegen bijvoorbeeld de nieuwe brisantgranaat. Dat vereiste steeds zwaardere fortificaties – op de slappe Hollandse bodem – en verdedigingslinies op steeds grotere afstand van de te verdedigen objecten zoals de stad Amsterdam.
Gebruik
Het Fort bij Edam is militair-strategisch gesproken alleen echt in gebruik geweest gedurende de beide wereldoorlogen. En alleen in de Eerste Wereldoorlog zoals bedoeld door de ontwerpers van de Stelling van Amsterdam: met 255 officieren en manschappen en uitgerust met vijf kanonnen en negen mitrailleurs.
Griezelfort
Voor Kinderen van 4 tot 12 jaar.
Toegang € 5,- p.p.
(Parkeren bij de haven)
